زمان و تاریخ شروع ماه مبارک رمضان در سال 98 ؟ ماه رمضان کی میاد؟ ماه رمضان کی هست؟ سال 98
تاریخ شروع ماه رمضان در تقویم رسمی 16 ام اردیبهشت ثبت شده است. روز دقیق آغاز این ماه موکول می شود به روئیت هلال ماه توسط کارشناسان در روز های نزدیک به این تاریخ.
1- فــوائد روزه داري از منظر دين مبين اسلام :
در بيان اين موضوع ميتوان فوائد روزه داري را به طور كلي به شرح ذيل به چند دسته تقسيم بندي و بيان نمود :
1-1 تأثير تربيتي و معنوي روزه گرفتن در فرد :
از مهمترين آثار تأثيرگزار روزه ميتوان به بعد تربيتي آن اشاره نمود كه، اراده را در انسان قوي ساخته و ضمن تعديل غرائز لطافتي خاص به روح آدمي مي بخشد. روزه با كيفيت والا و خاص خود ضمن تربيت ،حقيقت روح معنوي و ايمان را رد آدمي تقويت نموده و باعث اجتناب و دور نگهداشتن از معاصي، فسق و فجور ميگردد، اينگونه است كه ماه مبارك رمضان را ماه خودسازي، تهذيب
نفس و تزكيه نام نهادهاند.
رسول االله (ص) در اين باره ميفرمايند: « الصوم جنه من النار»« روزه سپري است در برابر آتش دوزخ» ( كليني، جلد4 ،بي تا، ص(62 همچنين رسول االله (ص) در فرمايشي ديگر: « لكل شي باب و باب العباده الصوم.»« براي هرچيزي بابي و دريست و در عبادت روزه است.»( كاشاني، ج 2 ،1421ه.ق، ص 12(
2-1 تاثير روزه در تقويت اراده و ايمان انسان:
روزه داري سلامت جسم را به همراه خود دارد و تا زماني كه جسم سالم است روح انسان نيز از قدرت اراده بالاتري برخوردار است، توان رشد و كمال والاتري را مييابد و اين خود در تعالي معنويات روحي و ايمان فرد بسيار موثر و تاثير گزار است زيرا جسم آدمي مركب روح آدمي است، روح انسان برخي از نيازهاي مادي خود را به كمك جسم به دست ميآورد، لذا ايمان و معنويات روحي داشتن انسان را از عذاب آخرت حفظ مينمايد. حضرت امام علي (ع) ميفرمايند:« ان افضل ما توسل به المتوسلون الي االله سبحانه الايمان به و برسوله. . . » «همانا بهترين چيز كه نزديكي خواهان به خداي سبحان بدان توسل ميجويد، ايمان به خدا و پيامبر، و جهاد در راه خداست، كه موجب بلندي كلمه مسلماني است و يكتا دانستن پروردگار كه مقتضاي فطرت انساني است؛ و بر پا داشتن نماز كه آن ستون دين است، و دادن حق مستمندان، زكات، كه واجب شرع مبين است، و روزه ماه رمضان كه نگهدارنده از عقاب است و بازدارنده عذاب .» (نهج البلاغه، خطبه 110 ،ترجمه: شهيدي،1374ه.ش)
ايمان به اينكه روزه گرفتن در ماه رمضان و ساير ماهها نگهدارنده از عذاب و بازدارندهاي قوي از عذاب مي باشد خود نيز موجبات تقويت ايمان را در افراد را فراهم ميسازد و موجبات اميدواري را نسبت به سرنوشت آينده و چنين كاري ايمان و اراده انسان را قوي و سرنوشت و آينده انسان را مبين و از سر درگمي در ميآورد.
3-1 تاثير روزه در خودسازي انسان :
روزه بزرگترين دروازه براي عبادت است، يعني خودسازي و مقاومت در انجام فرائض ديني مبين اسلام و ديگر عبادات را از روزه بايد آغاز نمود .
اميرالمؤمنين در اين زمينه چنين ميفرمايند:
« بندگان خدا، پرهيز از نافرماني خدا، دوستان او را از در افتادن در حرامهاي او نگهداشته است، و دل آنان را به ترس وي همراه داشته است، چندانكه شبها بيدارشان ميدارد، و روزهاي گرم را با تشنگي بر آنان به سر ميآرد، آسايش عقبي را با رنج دنيا به دست آورند، و سيرآبي آنجا را با تشنگي خوردن در اينجا.» (نهج البلاغه، خطبه 114 ( و اين پيام خداوند متعال است كه : ﴿انشراح، 4-5 ﴾پس [بدان كه] با دشوارى آسانى است * آرى با دشوارى آسانى است* .» آري در پي هر دشواري همچون تشنگي در مدت روز و يا چشم پوشي از لذايذ دنيوي اجر و پاداشي شيرين است، و در پي هر گرسنگي و خودسازي، خيري نهفته است. اگر مسلماني با اين نوع روزه داري جسم و جان خود را به مدت يك ماه تمرين و پروش دهد قطعاً به مرحلهاي از كمال معنوي و روحاني ميرسد و ثواب بزرگي نصيب خود ميسازد. حضرت علي(ع) از پيامبر خدا نقل كرده است كه آن حضرت ميفرمود: «هر كس براي رضاي خدا و اجر اُخروي در ماه رمضان روزه گيرد و گوش، چشم و زبان خويش را از مردم باز دارد، خداوند روزهاش را ميپذيرد و گناهانش را ميبخشد و به او ثوابي معادل اجر صابران عطا ميكند».
4-1 تاثير روزه در بهداشت فردي :
روزه تمام دستگاه هاي بدن، بافت، رگ، غده، اعصاب، اجزاي بدن، رودهها و شرايين را از خستگي بيرون ميآورد، زيرا در اثر عمليات مداوم و شبانه روزي، قسمتهاي مختلف بدن، سست و ضعيف ميگردد و روزه باعث ميشود تا اين اجزاء از بدن از سرعت عمل خود بكاهند و استراحت كنند، بدين ترتيب روزه، ضعف، چاقي بدن، تصلب شرايين، زخم معده و امتلاي آن را برطرف ميسازد. درست به همين دليل است كه ميگوييم، روزه عمر را طولاني ميكند، به جسم نشاط ميدهد و انسان را از كسلي و سستي نجات ميبخشد و از مرضها و دردها آزاد ميكند. (اقتباس از: سيد محمد شيرازي، روزه و ماه خدا،بي تا، ص45( رسول مكرم اسلام(ص) در رابطه با نقش روزه در بهداشت فردي سلامت انسان را در گرو روزه گرفتن مي دانند: «روزه بگيريد تا سالم بمانيد.» ( قمي، ج2 ،1363،ص 78( در فرازي ديگر رسول خدا (ص) ميفرمايند: «المعده بيت كل داء، و المحيه رأس كل دواء؛ معده خانه تمام دردها و امساك(روزه) بالاترين داروهاست.» ( مكارم شيرازي و ديگران،ج 1 ،1375،ص 631( همانطوري كه ختم المرسلين (ص) فرمودهاند روزه گرفتن تاثير و نقش بسزايي در بهداشت فردي، سلامت جسماني انسان مخصوصا اجزاء دستگاه گوارش كه از پركارترين اعضاء داخلي انسان هستند را داشته و ذخائر چربيهايي كه در بدن جمع شده و خود عامل بسياري از امراض است سوزانده شده و كاسته گردند
5-1 تاثير روزه در اخلاص فرد :
خداوند روزه را براي آزمايش اخلاص انسانها واجب فرموده است، كه روزه در اخلاص عمل بسيار مؤثر است، يعني كسي كه روزه ميگيرد و تمامي روز را با همه امكان خوردنيها و آشاميدنيهايي كه در اختيار دارد، و جز خداوند كسي را ناظر بر اعمال خود نميبيند، از هر گونه اقدامي و لو نوشيدن جرعهاي آب براي فرو نشاندن اتش تشنگي و يا تكه اي نان براي فرو نشاندن ضعف كنگره گرسنگي، در عين حال امساك(روزه) مينمايد و در قسمتي از نهج البلاغه حضرت علي(ع) ميفرمايد: «و صوم شهر رمضان فانه جنة من العقاب » (نهج البلاغه: صبحي صالح، 1395ه.ق، ص 163.( و يكي از دلائل وجوب روزه اين است كه روزه ماه رمضان سپر است از عقاب الهي.» يعني اين كه روزه موجب غفران و آمرزش گناهان انسان ميگردد، به وسيله روزه نجات از آتش جهنم و عقوبت پروردگار به حاصل ميگردد چرا كه با عمل شايسته خويش گوش به فرمان يگانه خالق خويش بوده و در اجراي فرامين الهي خلوص نيت و بندگيش را به اثبات رسانيده است. در حديثي ازحضرت اميرالمؤمنين (ع) از پيامبر خدا (ص) در رابطه با هفت خصلت ارزشمند كه خداوند به روزه دارانش اعطاء مي- نمايد چنين نقل ميفرمايند كه: پيامبر(ص) فرمودند: «ما من مؤمن يصوم شهر رمضان احتسابا الا اوجب االله تبارك و تعالي له سبع خصال: اولها يذوب الحرام من جسده، و الثانية يقرب من رحمة االله عزوجل، و الثالثة قد كفر خطيئة ابيه آدم، و الرابعة يهون االله عليه سكرات الموت و الخامسة امان من الجوع و العطش يوم القيمة و السادسة يطعمه االله عزوجل من طيبات الجنة، و السابعة يعطيه االله عزوجل برائة من النار، قال: صدقت يا محمد» (شيخ صدوق، 1385 ،ص 386 » (هيچ مؤمني نيست كه ماه رمضان را فقط به حساب خدا روزه بگيرد، مگر آنكه خداي تبارك و تعالي هفت خصلت را براي او واجب و لازم گرداند: 1 -هر چه حرام در پيگرش باشد محو و ذوب گرداند 2 -به حمت خداي عزوجل نزديك ميشود، 3) -با روزه خويش) خطاي پدرش حضرت آدم را ميپوشاند 4 -خداوند لحظات جان كندن را بر وي آسان گرداند 5 -از گرسنگي و تشنگي روز قيامت در امان خواهد بود 6 -خداي عزوجل از خوراكيهاي لذيذ بهشتي او را نصيب دهد 7 -خداي و عزوجل برائت و بيزاري از آتش دوزخ را به او عطا فرمايد.
6-1 تاثير روزه در بالا بردن صبر:
صبر از خصائلي است كه در اخلاق اسلام بر آن بسيار تأكيد شده است، انسان مسلمان در زندگي فردي و اجتماعي خويش در راه هدفهايي مبارزه ميكند و با مشكلاتي نيز روبهرو است. بدون داشتن خصلت صبر، پيروزي بر مشكلات و رسيدن به هدفها آسان نيست. صبر و مقاومت بر نيروي پايداري انسان ميافزايد و اراده را توانا ميسازد. هيچ جامعهاي اگر تحمل ناگواريها را نداشته باشد، بر مشكلات مختلف و بر دشمنان خويش نميتواند پيروز گردد. با صبر و مقاومت است كه ميتوان به پيكار ستمگران رفت و دست استعمارگران را كوتاه نمود و روزه – به ويژه در روزهاي گرم و طولاني تابستان كه فشار تشنگي طاقتفرسا ميشود، به طور چشمگيري به انسان صبر و مقاومت ميبخشد و تحمل رنج و سختي را بر آدمي آسان ميسازد، قرآن كريم با توجه به همين اثر، از روزه به صبر تعبير كرده است: « و استعينوا بالصبر و الصلوة… از صبر (روزه) … و از نماز كمك بگيريد.» امامان معصوم ما (ع) «صبر» را در اين آيه به روزه تفسير كردهاند و پيامبر گرامي(ص) نيز ماه رمضان را ماه صبر ناميدهاند: «شهر الصبر و ان الصبر ثوابه الجنة؛ (رمضان ماه صبر است و پاداش صبر بهشت است.»(مجلسي، ج96 ،بيتا، ص359(
7-1 روزه و آموزش قناعــت :
اسلام برخلاف مكاتب مادي شرق و غرب، دنيا و نعمتهاي مادي آن را وسيلهاي براي تكامل معنوي و رسيدن به سعادت جاويد ميداند و به همين دليل فرهنگ اسلام فرهنگ لذتجويي و مصرف نيست بلكه فرهنگ قناعت و ايثار است. در روشهاي مادي تن آدمي و خور و خواب آن اصالت دارد و حرص و آز براي برخورداري بيشتر گريبانگير افراد است و در اسلام اصالت با معنويت انسان است و قناعت و ايثار و فداكاري از راههاي وصول به مراتب بلند انسانيت محسوب ميشود. روزه روح و باطن انسان را از خواهشهاي ناشايسته پاك ميگرداند و صيقل ميدهد و صفاي باطن ميآورد زيرا وقتي شكم انسان از غذاها خالي شد. پرهيزگاري، امانتداري، صداقت و خلاصه انسانيت او تقويتشده و نور ايمان در قلب او تجلي ميكند.. روزه، فريضهاي است كه مسلمانان را از غرقه شدن در ماديگرايي و حرص و آز براي لذتهاي مادي و مسابقه براي مصرف و تنپروري ميرهاند و به او ميآموزد كه به فكر ديگران باشد و بر خواهشهاي جسماني خويش مسلط گردد و به مصرف به مقدار نياز قناعت ورزد و از اسراف و تبذير بپرهيزد. روزه به مسلمانان ميآموزد كه با كم هم ميتوان زيست و حرص و طمع فقط غرق شدن در ماديات و انحراف از معنويات است و براي زيستن لازم نيست كه با همه وجود به تن و لذتهاي آن پرداخت. روزه، فريضهاي است كه مسلمانان را از غرقه شدن در ماديگرايي و حرص و آز براي لذتهاي مادي و مسابقه براي مصرف و تنپروري ميرهاند و به او ميآموزد كه به فكر ديگران باشد و بر خواهشهاي جسماني خويش مسلط گردد و به مصرف به مقدار نياز قناعت ورزد و از اسراف و تبذير بپرهيزد. روزه به مسلمانان ميآموزد كه با كم هم ميتوان زيست و حرص و طمع فقط غرق شدن در ماديات و انحراف از معنويات است و براي زيستن لازم نيست كه با همه وجود به تن و لذتهاي آن پرداخت.( همان منبع)
2 -فلسفه، حكمت و اهميت روزهداري در ماه رمضان :
در بيان فلسفه،حكمت و اهميت روزه خداوند متعال در آيه شريفهاي از سوره مباركه بقره چنين ميفرمايند كه : ﴿بقره، 183» ﴾اى كسانى كه ايمان آوردهايد روزه بر شما مقرر شده است همان گونه كه بر كسانى كه پيش از شما [بودند] مقرر شده بود باشد كه پرهيزگارى كنيد.» لذا با توجه به بيان خداوند عزوجل چنين استنباط ميگردد كه روزه نه تنها مربوط به يك برهه خاص نيست بلكه براي انسانها و آئين- هاي قبل از اسلام نيز وجود داشته است. بدن انسانها علاوه بر بعد جسماني، داراي يك بعد روحاني ميباشد؛ لذا هر يك از اين دو جنبه جهت رشد و تكامل خود نيازمند يك برنامه هدفمند و ويژه ميباشد، به عنوان مثال در جنبه روحي و معنوي انسانها ، تقوا و پرهيزگاري و … نقش بسزايي را ايفا مينمايد ودر جنبه مادي و جسماني انسانها تغذيه، خواب و … نقش بسزايي دارد، در نتيجه انسان در بعد معنوي نبايد زندگي دنيوي را تنها هدف از خلقت خود بپندارد و سرگرم لذايذ دنيوي و شهواني و هواي نفس و شكم خود شده و دچار غفلت گردد؛ علاوه بر اين مؤثرترين راه براي پيشگيري از اين عمل انسان تقوا پيشه نمودن است و اين روزه است كه انسان را با منع نمودن از خوردن، آشاميدن، شهوت جنسي و ساير خواستههاي نفساني انسان كه در طول روز يعني از اذان صبح تا اذان مغرب و همچنين ساير اعمال ديني لازم الاجرا در شب باعث تقويت اراده آدمي در جلوگيري از ارتكاب معاصي و تسلط بر رفتار و اعمالش ميگردد. گفتني است كه توجه به اين موضوع كه چرا روزه گرفتن در ماه مبارك رمضان بر خلاف ساير ماههاي سال واجب گرديده جاي تأمل است، اين ماه بر ساير ماههاي سال برتري خاصي دارد، زيرا در اين ماه قرآن كه كتاب فرقان است، كتاب هدايت بشريت است در شبهاي قدر بر رسول مهرباني(ص) نازل گرديده است و ديگري در اين شب به لحاظ اينكه مقدرات انسان مشخص و رقم ميخورد بهترين شب سال است؛ اين آيه قرآن است كه: ﴿بقره، 185 ﴾ماه رمضان [همان ماه] است كه در آن قرآن فرو فرستاده شده است [كتابى] كه مردم را راهبر و [متضمن] دلايل آشكار هدايت و [ميزان] تشخيص حق از باطل است، پس هر كس از شما اين ماه را درك كند بايد آن را روزه بدارد و كسى كه بيمار يا در سفر است [بايد به شماره آن] تعدادى از روزهاى ديگر [را روزه بدارد] خدا براى شما آسانى مىخواهد و براى شما دشوارى نمىخواهد تا شماره [مقرر] را تكميل كنيد و خدا را به پاس آنكه رهنمونيتان كرده است به بزرگى بستاييد و باشد كه شكرگزارى كنيد.» رسول مكرم اسلام(ص) ارزش معنوي فرائض و عبادات ديني را از نظر مراتب و درجاتشان به وضوح بيان فرمودهاند، لذا از بيان ايشان اهميت روزه و خودسازي كه در آن است به وضوح بيان شده است ؛ در حديث قدسي چنين آمده است: « هر حسنه و عمل نيكي به ده برابر تا هفتصد برابر پاداش دارد، زيرا براستي روزه متعلق به من[خداوند] است و من مستقيما ثواب و جزاي روزه را مي- دهم.» (كاشاني، ج1421،2ه.ق، ص 122( « … در روايات اسلامي نيز چنين آمده است كه همه كتابهاي بزرگ اديان آسماني در اين ماه نازل شدهاند، به اين ترتيب، ماه رمضان همواره ماه نزول كتابهاي بزرگ آسماني و ماه تعليم و تربيت بوده و بر ماههاي ديگر برتري محسوسي دارد.» ( مكارم شيرازي و ديگران، ج1 ،1375 ،ص 634(
منبع :
ماه مبـارك رمضــان از منظر دين مبين اســلام
1 -محمـّـدكريم پزشــكپور2 -فاطمــه نگــار رشيــدي
1 -كارشناسي ارشد رشته فلـسفه و حكمــت اسلامــي. 2-كارشناسي رشته حقــوق.
([email protected]) الکترونيک پست آدرس
كنگره بين المللي فرهنگ و انديشه ديني
پرسش ها: ماه رمضان چه ماهی است؟ ماه رمضان امسال کی شروع میشه؟ تاریخ شروع ماه رمضان.
